نورالدین محمد ترشیزی
نورالدین محمد ترشیزى (وف ۱۰۲۶-۱۰۲۴ ق)، شاعر و نویسنده متخلص به ظهورى ملقب به ملک الشعرا.
وى در قریه ى جمند از توابع ترشیز بدنیا آمد. جوانیش به کسب ادب و دانش در خراسان گذشت، سپس به یزد رفت و در آنجا به شیوه ى شاعرى مشغول شد و با گروهى از اهل ادب معاشرت نمود. در همان دیار با وحشى بافقى آشنایى و مصاحبت یافت. پس از آن چندگاهى به شیراز عزیمت کرد و در آنجا با درویش حسین سالک شیرازى، شاعر و نقاش و مذهب معروف دوستى و ملازمت یافت. سپس قصد هند کرد و وارد دکن شد و در بیجاپور به درگاه عادل شاهیان رسید و ملازمت عادل‌شاه ابراهیم ثانى را یافت و او را مدح گفت.
آشنایى ظهورى با ملک قمى هم در همین ناحیه‌ى دکن و ظاهره در بیجاپور حاصل شد و به مواصلت ظهورى با دختر ملک انجامید و از آن پس دو شاعر با یکدیگر بسر بردند و در ایجاد بعضى اثرها با هم همکارى داشتند. ظهورى پس از چندى آهنگ حجاز کرد و در بازگشت به هند در احمدنگر پایتخت نظامشاهیان به خدمت عبدالحریم‌خان خانان رسید. وى در نظم و نثر دست داشت بطورى که در هند به شهرت رسید.
آثار ترشیزی
از جمله آثار ترشیزی:
- مجموعه منشآت به نامهاى: «دیباچه‌ى نورس» که مقدمه اى است بر کتاب «نورس خیال» اثر ابراهیم عادل‌شاه
- «گلزار ابراهیم» در ستایش ابراهیم عادل‌شاه
- «خوان خلیل» که با مشارکت ملک قمى به نام ابراهیم عادل‌شاه تصنیف کرد.
- «پنج رقعه»
- دیوان شعر
- «ساقى‌نامه»، حدود چهار هزار و پانصدبیت که به نام برهان ثانى نظامشاه سرود.
منابع
- اثر آفرینان، زیر نظر: دکتر سید کمال حاج سید جوادی و دکتر عبدالحسین نوایی، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ۱۳۷۹، ج۴، ذیل عنوان "ظهیری ترشیزی، نورالدین".
| شعرشناسی | * شعر * علم عروض * قافیه * تخلص * دیوان * مصراع * بیت * مقفا * قالب * مطلع * تغزل * بحور شعری |
| قالب‌های شعر | *مثنوی * قصیده * غزل * مسمط * مستزاد * ترجیع‌بند * ترکیب‌بند * قطعه * رباعی |
| سبک‌های شعر فارسی | * سبک خراسانی * سبک عراقی * سبک هندی * سبک بازگشت ادبی * شعر نو |
| شاعران پارسی گو: | همه*قرن 4 * قرن 5 * قرن 6 * قرن 7 * قرن 8 * قرن 9 * قرن 10 * قرن 11 * قرن 12 * قرن 13 * قرن 14 |